Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność z konstytucją

Brak okresu pomiędzy ogłoszeniem, a wejściem ustawy w życie stał się powodem skargi jednego z przedsiębiorców. Podkreślał on, że nowelizacja wprowadziła niekorzystne dla podatników zmiany. Wykluczała bowiem niższą stawkę podatku dla ciężkich olejów opałowych, jeżeli przy ich sprzedaży użyto odmierzaczy paliw ciekłych. Z nowelizacji wynikało, że trzeba zastosować 30-krotnie wyższą stawkę (art. 65 ust. 11 pkt 2).
 

Skarżący tłumaczył, że z powodu braku vacatio legis nie mógł zapoznać się z nowelizacją w pierwszych dniach jej obowiązywania i używał ww. odmierzaczy. Jedynym obowiązującym źródłem wiedzy o zmianach był Dziennik Ustaw, a ten został opublikowany w dniu, w którym nowe zasady należało już stosować. Działając w niewiedzy, podatnik nie mógł skalkulować nowej ceny z podwyższoną stawką akcyzy.

W rezultacie, mimo że akcyza ma charakter konsumpcyjny i powinna obciążać konsumentów, to jej ciężar poniósł sprzedawca. Zdaniem przedsiębiorcy, naruszyło to konsumpcyjne prawo własności.
 

Uzasadniając wyrok z 3 lipca 2019 r. (sygn. akt SK 16/17) TK wyjaśnił, że trybunał już kiedyś rozpatrywał kwestie konstytucyjności zmian w przepisach, które weszły w życie z datą ich publikacji. Było to w orzeczeniu z 6 grudnia 2016 r. (sygn. akt SK 7/15).
 

W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że wymóg zachowania odpowiedniej vacatio legis ma dać możliwość przedsiębiorcom zapoznać się ze zmianami przepisów i dostosować się do nich. W rezultacie uznał art. 65 ust. 1a pkt 2 ustawy akcyzowej za niekonstytucyjny.