Zmiany w ustawie PIT w zakresie programów motywacyjnych opartych na akcyjnych i pochodnych instrumentach finansowych

Rządowy projekt nowelizacji wprowadza definicję programu motywacyjnego oraz określa dokładniej warunki skorzystania z możliwości odroczenia opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu nabycia lub objęcia akcji do momentu ich sprzedaży. Preferencje będą dotyczyć jedynie podatników uzyskujących akcje spółek, których siedziba znajduje się na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej lub EOG. Odroczenie opodatkowania nadal nie dotyczy osób otrzymujących udziały w sp. z o.o.

Projekt przewiduje następujące zmiany:

• zdefiniowanie programu motywacyjnego;

• ograniczenia preferencji do osób związanych ze spółką umową o pracę lub umową cywilnoprawną, z której przychody zaliczane są do działalności wykonywanej osobiście;

• obowiązek utworzenia programu motywacyjnego na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej;

• zastosowanie preferencji podatkowej nie tylko osób uprawnionych bezpośrednio do nabycia lub objęcia akcji, ale również akcji nabytych lub objętych w wyniku realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych lub realizacji innych praw majątkowych;

• ograniczenie preferencji do programów motywacyjnych organizowanych bezpośredniego przez pracodawcę będącego spółką akcyjną (z którym uczestnik zawarł umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną) lub programów organizowanych przez spółkę akcyjną dominującą.

Dodatkowo, dodatnie ust. 4 w art. 10 ustawy o PIT determinuje, iż przychody otrzymane z pochodnych instrumentów finansowych będą przypisywane do źródła przychodów, z tytułu którego zostały nabyte (otrzymane). Powyższe oznacza, iż programy motywacyjne oparte na pochodnych instrumentach finansowych będą opodatkowane według skali (18%i 32%). Analogicznie, istnieje obawa, iż programy motywacyjne oparte na akcjach, które nie będą spełniać wymogów ustawy o PIT, również zostaną opodatkowane według skali (18%i 32%).

Warto podkreślić, że powyższe zmiany mogą wpłynąć także na obowiązek rozliczenia podatku oraz składek ZUS przez pracodawcę.

Co istotne, przepisy przejściowe nie określają, w stosunku do których programów motywacyjnych ma znaleźć zastosowanie powyższa metoda. Oznacza to, że w sytuacji gdy przychód zostanie zrealizowany w 2018 r., będzie podlegał opodatkowaniu już na nowych zasadach. Wprowadzenie zmian prawdopodobnie zniweczy skutki ochronne uzyskanych przez podatników indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego, wydanych na podstawie obowiązujących jeszcze regulacji w stosunku do dochodów uzyskanych po 1 stycznia 2018 r.

Dodatkowo, należy zwrócić uwagę, iż z początkiem sierpnia 2017 r. Ministerstwo Finansów wydało komunikat, w którym w ogóle podważyło możliwość zastosowania podatku 19% w stosunku do motywacyjnych programów pracowniczych rozliczanych za zasadach sprzed planowanej nowelizacji. Szef KAS wskazuje, iż w schemacie rozliczenia wynagrodzenia motywacyjnego część wynagrodzenia zostaje sztucznie przypisana do wynagrodzenia z kapitałów pieniężnych (19%) podczas gdy jako wynagrodzenie ze stosunku pracy powinno być opodatkowane podatkiem 18% 32%. Biorąc pod uwagę praktykę organów podatkowych dotyczącą klauzuli obejścia prawa należy zauważyć, iż interpretacje otrzymane dotychczas mogą być kwestionowane przez organy podatkowe, pomimo iż formalnie przepisy prawa nie uległy zmianie.

W świetle powyższego, warto przeanalizować postanowienia obecnie funkcjonujących programów motywacyjnych, celem określenia skutków podatkowych z ich realizacji lub też rozważenia zmiany albo ustalenia nowych programów motywacyjnych.