Odszkodowanie za uszkodzenie przesyłki a koszt uzyskania przychodu

Sprawa dotyczyła firmy, która zajmuje się logistyką i transportem. Firma dostarcza towary za pośrednictwem zewnętrznych firm. Zdarza się, że przesyłki ulegają uszkodzeniu, giną albo są doręczane z opóźnieniem. W takich sytuacjach firma wypłaca swoim klientom odszkodowania. W takich przypadkach prowadzone jest postępowanie reklamacyjne, a wysokość odszkodowania odpowiada rzeczywistej szkodzie. Po jego wypłaceniu firma zwraca się z roszczeniem regresowym do przewoźnika lub jego ubezpieczyciela. Dodatkowo firma wskazała, że zdarza się czasem, że decyzja o wypłacie odszkodowania wynika z jej własnej strategii biznesowej. Firma wypłaca odszkodowanie, żeby nie stracić klienta. Nie bada wtedy przyczyn zaistniałej szkody.

Wątpliwości w tej sprawie dotyczyły tego, czy odszkodowania (za działalność zewnętrznych przewoźników) mogą stanowić koszt uzyskania przychodu. Z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT wynika, że do podatkowych kosztów nie zlicza się: kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Firma uważała, że wyłączenia z tego przepisu nie znajdą w jej przypadku zastosowania. Przekonywała, że dotyczy on wyłącznie rekompensowania szkód powstałych wskutek zaniedbania lub niestarannego działania podatnika. Tymczasem w jej przypadku konieczność wypłaty odszkodowań wynika z odpowiedzialności ukształtowanej na zasadzie ryzyka.

Ze stanowiskiem spółki nie zgodził się dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu. Stwierdził, że odszkodowania wypłacane przez firmę na podstawie własnej strategii biznesowej są wydatkami na reprezentację (art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT). Ich celem jest bowiem wykreowanie i utrwalenie pozytywnego wizerunku podatnika. W kwestii pozostałych, wypłacanych w związku z postępowaniem reklamacyjnym, organ uznał, że są to odszkodowania za wadliwie wykonaną usługę, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.

Również WSA w Poznaniu stwierdził podobnie jak dyrektor Izby Skarbowej. WSA zaznaczył, że firma nie wypłacałaby odszkodowań, gdyby usługi zostały wykonane prawidłowo. Wskazał, że odszkodowania są rekompensatą za wadliwie wykonane usługi i w związku z tym nie mogą być kosztem podatkowym. Jednak sąd uchylił interpretację organu podatkowego. WSA nie wyraził zgody na kwalifikowanie odszkodowań wypłacanych na podstawie strategii biznesowej firmy do kosztów reprezentacji. Sąd wskazał na to, że wypłacając je, firma nie bada, czy rzeczywiście przyczyniła się do powstania szkody. Zgodził się z nim NSA wyjaśniając, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie daje podstaw do różnicowania, czy podatnik ponosi winę za wadliwe wykonanie usługi, czy wadliwość ta wynika z ryzyka. NSA potwierdził również rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji w sprawie odszkodowań wypłacanych na podstawie strategii biznesowej firmy.