Opinia zabezpieczająca – czy zabezpiecza w pełni?

Opinia wydana przez Szefa KAS dotyczy straty podatkowej, która powstała w wyniku procesu restrukturyzacji zobowiązań dłużnika banku. Planowana restrukturyzacja zobowiązań dłużnika wobec banku była powiązana ze sprzedażą przez dotychczasowego właściciela dłużnika pakietu kontrolnego akcji dłużnika na rzecz nowego inwestora. Sprzedaż miała pozwolić uniknąć bankructwa dłużnika dzięki zaangażowaniu nowego inwestora.

Warunkiem zaangażowania była redukcja zobowiązań dłużnika wobec banku oraz pozostałych wierzycieli. W drodze negocjacji między inwestorem, dłużnikiem, bankiem oraz innymi wierzycielami dłużnika uzgodniono, iż restrukturyzacja zadłużenia dłużnika wobec banku będzie polegała na podziale jego zobowiązań na trzy transze. Pierwsza transza została zmieniona na obligacje dłużnika, które zostały objęte przez bank, zaś dwie pozostałe transze miały zostać spłacone przez dłużnika. Zgodnie z planem restrukturyzacji bank po objęciu obligacji powinien złożyć inwestorowi ofertę sprzedaży tych obligacji za preferencyjną cenę równą określonemu procentowi ich wartości nominalnej.

W związku z planowaną sprzedażą obligacji po preferencyjnej cenie (poniżej ich wartości nominalnej) bank może uzyskać korzyść podatkową – stratę podatkową. Korzyść ta wynikała z różnicy między kosztami uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na objęcie obligacji, a przychodem w wysokości ceny otrzymanej z tytułu sprzedaży obligacji.
 

Szef KAS przeanalizował argumenty banku i wydał opinię zabezpieczającą, która potwierdziła, że do restrukturyzacji nie ma zastosowania art. 119a Ordynacji podatkowej. W opinii tej Szef KAS potwierdził, że restrukturyzacja nie została dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej. Dodatkowo Szef KAS wskazał, że istniały obiektywne przesłanki obligujące bank do negocjacji z inwestorem w przedmiocie restrukturyzacji zobowiązania, oraz ustalone warunki konkretnej formy restrukturyzacji zobowiązania nie odpowiadały kryteriom unikania opodatkowania wskazanym w art. 119a Ordynacji podatkowej.
 

Szef KAS stwierdził, że w opinii zabezpieczającej oceniał wyłącznie, czy w analizowanej sprawie mają zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej o unikaniu opodatkowania.

Równocześnie Szef KAS nie potwierdził, czy na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, bank będzie mógł uzyskać korzyść podatkową w postaci straty podatkowej na sprzedaży obligacji. Szef KAS wskazał, że „przedmiotem postępowania o wydanie opinii zabezpieczającej nie jest ocena prawidłowości kwalifikacji materialnoprawnej działań pozostających w związku restrukturyzacją zadłużenia finansowego […]. Mając na uwadze, że przedmiotem postępowania z wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej jest ocena, czy w okolicznościach wynikających ze złożonego wniosku oraz załączonych dokumentów, do wskazanej przez wnioskodawcę czynności i korzyści czynności znalazłyby zastosowanie przepisy klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, wskazane kwestie zostały przyjęte jako element opisu czynności”.

Zdaniem szefa KAS badanie możliwości uzyskania korzyści podatkowej na gruncie materialnych przepisów prawa podatkowego powinno być przedmiotem indywidualnej interpretacji podatkowej. Zgodnie jednak z art. 14b § 5b Ordynacji podatkowej Dyrektor KIS odmawia wydania interpretacji indywidualnych w przypadkach, w których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że przedstawione stany faktyczne mogą być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Przed odmową wydania interpretacji podatkowej Dyrektor KIS jest zobowiązany do zwrócenia się do Szefa KAS o opinię, czy istnieje takie uzasadnione przypuszczenie, chyba że stan faktyczny odpowiada zagadnieniu, które było uprzednio przedmiotem uzyskanej opinii zabezpieczającej (art. 14b § 5c Ordynacji podatkowej).
 

Praktyka taka powoduje, że znacząco wydłuża się proces uzyskania przez podatnika opinii zabezpieczającej. Konieczność czekania przez podatników ponad dziewięć miesięcy na zabezpieczenie swojej pozycji podatkowej może prowadzić do sytuacji, że wystąpienie przez nich z wnioskiem o opinię zabezpieczającą straci gospodarcze znaczenie.