Zmiana przepisów, a naganne zachowanie organów podatkowych

Niedopuszczalne jest obarczanie podatnika konsekwencjami zmiany ugruntowanej linii interpretacyjnej prezentowanej często przez wiele lat przez organy podatkowe.

Po zmianie swojego stanowiska, organ podatkowy nie może bowiem żądać wyższego podatku i odsetek od podatników podejmujących swoje decyzje gospodarcze w oparciu o zaufanie do tych interpretacji.

Organy podatkowe prowadząc kontrole czy postępowanie nie mogą żądać zapłaty podatku, którego podatnik nie naliczał, bo stosował się do utrwalonej wykładni i praktyki organów podatkowych, a w konsekwencji miał uzasadnione przekonanie, że nie jest zobowiązany do naliczania podatku.

Dopuszczalna jest zmiana wykładni czy zmiana stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe, jednak niedozwolone jest obciążania podatników konsekwencjami takich zmian.

Niejednokrotnie organy podatkowe wszczynały kontrolę wyłącznie u podmiotów, w których dochód i majątek był wystarczający do zaspokojenia organu podatkowego.

Trybunał Konstytucyjny i sądy administracyjne wielokrotnie podkreślały, że naruszenie zasady prowadzenia postępowania, czy kontroli w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, może być samodzielną przesłanką uchylenia decyzji podatkowej, a to wiąże się ze zwrotem zapłaconych zaległości, odszkodowaniem oraz odpowiedzialnością urzędników.

Zasada ta nie stanowi tylko abstrakcyjnego postulatu wobec organów podatkowych, lecz jest normą prawną, której zastosowanie powinno mieć konkretny wymiar w toku postępowania czy kontroli.

Postępowanie budzące zaufanie to postępowanie staranne i merytorycznie poprawne, w którym dopuszcza się wnioskowane dowody, ale przede wszystkim traktuje się równo interesy podatnika i Skarbu Państwa, nie zmienia się ocen tych interesów, a materialnoprawnych wątpliwości nie rozstrzyga się na niekorzyść podatnika.

Adresaci norm prawa publicznego, działający w zaufaniu do wyraźnego brzmienia regulacji i wierzący, że organy podatkowe wykonują czynności na ich podstawie, nie powinni być zaskakiwani restrykcyjną interpretacją mającą swoje źródła w sferze pozanormatywnej.